Phiên ngoại 1 - Chiếc chai thở dài

Xa cách tám năm, đêm đầu tiên trở lại thành phố C, Tần Mạc mơ thấy Lolita.

Cô bé mặc chiếc váy dài màu đỏ, tóc búi cao, thần thái sáng sủa, đứng phía sau cánh rèm nhìn anh hồn nhiên cười.

Anh biết đó là mơ, cô bé mà anh giữ gìn trong trí nhớ này đã chêt đi rất lâu rồi, nhưng cô cười vẫn đẹp như vậy, anh không kìm lòng vươn tay. Gió biển thổi đến, làm bay tóc anh, tiếng cô lanh lảnh cười vang lên giữa sóng biển, bị nước biển dần cuốn đi xa. Anh kéo mạnh tấm màn, bóng hình cô đột nhiên biến mất, tiếng cười như chuông bạc tan biến trong không khí ẩm ướt, cứ im bặt mà rời xa. Tay anh chỉ đụng đến khung cửa sổ đóng chặt, chỉ nhìn thấy đường ven biển ngoằn ngoèo sau lớp thủy tinh kéo dài đến cuối trời. Tiếng sóng biển rì rào, tựa như nghe thấy bên tai cô nhẹ hát: "Lúc nhớ đến anh, nhịn không được thở dài một tiếng... chỉ là thở dài... chỉ là thở dài..."

Tần Mạc bừng tỉnh. Trong phòng là bóng đêm dày đặc, anh mở đèn đầu giường, châm một điếu thuốc, trong làn khói thoảng, chuyện cũ cứ ào ạt ùa về. Lolita, cùng tên với nữ nhân vật chính trong tiểu thuyết của Vladimir Nabokov, anh nhớ khi cô còn sống rất bất bình bởi cái tên này, thường khóc lóc đòi bỏ nó, lấy lý do là cô dự cảm cái tên này bị nguyền rủa, sau khi trưởng thành có thể lấy một ông già, có khả năng sẽ chết lúc còn trai tráng. Anh nghe những lời căm phẫn đấy lại cảm thấy vô cùng buồn cười. Không ngờ được những điều cô bất mãn một năm sau đã trở thành hiện thực. Anh yêu cô, còn cô chết lúc mới mười tám tuổi.

Lần đầu tiên Tần Mạc nhìn thấy Lolita là ở mùa hè năm hai mươi ba tuổi ấy, năm cuối cùng học thạc sĩ. Anh tạm nghỉ học đưa mẹ về nước an dưỡng, thành phố S ven biển. Đó là một ngày nắng sớm đầu hạ, hiếm khi anh dậy sớm, đọc xong báo lập tức mang giá vẽ đến tiểu khu phụ cận vẽ mặt trời mọc. Các đó không xa, cả bãi biển bị bao trong bãi cát trắng lạo xạo dưới chân. Anh tìm một góc đẹp đặt giá vẽ, nhìn phía trước có một cô bé ngồi xổm dùng cát xây thành, mặt trời chậm rì rì nhô lên khỏi đường chân trời, rải những ánh sáng như ngọc xuống mặt đất.

Ngay từ đầu, thật ra anh không chú ý đến cô gái đang nghịch cát ấy. Nhưng ba bốn tiếng trôi qua, anh đã thu xong giá vẽ, mắt thoáng nhìn qua mới phát hiện cô vẫn ngồi xổm ở chỗ đó gục đầu, ngay cả tư thế cũng không đổi. Anh không vội đi, mà đặt giá vẽ bên bờ cát, chậm rãi đi đến xem cô rốt cuộc đang nhìn gì. Anh đến cạnh nhìn hồi lâu nhưng cô vẫn chăm chỉ, căn bản không phát hiện ra sự tồn tại của anh, cau mày nghiên cứu tỷ lệ giữa cát và nước để xây được tòa lâu đài đẹp nhất. Anh đã công nhận mình làm việc rất tập chung, nhưng còn không tập trung đến như cô, không chỉ tập trung, còn rất bướng bỉnh, thử đi thử lại, thất bại lại thử. Từ khi anh đến bên cạnh đã thất bại lần này là lần thứ tư rồi, không biết trước đây đã từng thất bại bao nhiêu lần nữa. Xa xa có người đi đến, anh trở lại lấy giá vẽ về nhà. Quay đầu nhìn thấy cô bé bị một cậu bé kéo lên, lúc này mới phát hiện vóc dáng của cô cao gầy, không thấp bé như lúc nhìn thoáng qua.

Ăn xong cơm trưa, anh đưa mẹ đi tản bộ, lại nhìn thấy cô bé kia, vẫn đang ngồi xổm ở chỗ lúc sáng, bên cạnh là một đống cát và một xô nước nhỏ, trên đầu còn có chiếc mũ nan. Anh cười thành tiếng, mẹ hỏi anh cười gì, anh lắc đầu: "Không có gì." Đi rất xa, mới nghiêm túc nói: "Nhìn thấy Ngu Công dời núi(1) thời hiện đại."

Không đến hai ngày sau, một buổi tối, mẹ hỏi anh: "Còn nhớ lần trước cùng mẹ đến cô nhi viện?" Anh đang chuyên tâm xem một quyển tiểu thuyết trinh thám, ngẩng đầu hỏi không chút để ý, "Dạ?"

Mẹ cười nói: "Không nhớ phải không? Khi đó con bảy tuổi, chú Lạc và cô Lê của con muốn nuôi một đứa bé, mẹ đưa con cùng theo họ đến cô nhi viện, con liếc mắt một cái đã nhìn trúng một bé con ghé vào tường mút ngón tay, chạy tới vừa ôm vừa sờ thế nào cũng không chịu buông tay..."

Anh kinh ngạc: "Thật sao? Chuyện như vậy mà con không có chút ấn tượng gì?" Sau đó tiếp tục đọc sách: "Vậy tại sao mẹ không đưa cô ấy về làm vợ con."

Mẹ thở dài: "Đều tại dì Lê của con xuống tay quá sớm." Than xong lại cười nói: "Nhưng mà không sao, ngày mai vợ con đến nhà chúng ta thăm con rồi."

Anh từ chối cho ý kiến tiếp tục vùi đầu đọc sách.

Ngày hôm sau, cô bé mà mẹ nói đúng hẹn đến, đi phía sau mẹ cô ấy. Anh đứng trên cửa sổ lơ đãng nhìn, không ngờ được cô bé kia chính là Ngu Công ngẫu ngộ trên bờ cát lần trước.

Biện Chi Lâm(2) nói, người đứng trên cầu ngắm phong cảnh, người ngắm phong cảnh ở trên lầu nhìn ngươi. Ngu Công đoan trang ngồi trên chiếc ghế tỉ mỉ ngắm chiếc đồng hồ để bàn cổ, khuôn mặt nghiêm túc, tựa như vài ngày trước cô ngồi xuổm nghiên cứu tỷ lệ giữa cát và nước. Anh đứng ở trên lầu đánh giá cô bé này, phát hiện mắt cô rất to, hàng lông mi cong, hai mí, chiếc mũi thẳng, đôi môi hồng nhuận, bộ dáng rất được. Nhưng cô bé xinh xắn này lại dường như rất ghét anh. Mẹ gọi anh bằng tên tiếng anh Stephen, cô nhướn mày tỏ vẻ coi thường: "Có phải Steven tôi biết không nhỉ? Tôi biết Stephen Hawking, Stephen Lee, Stephen Spielberg, Stephen Jackson, anh là Stephen nào?" Mẹ ở bên cạnh trêu anh: "Stephen, có phải thấy kiểu nói chuyện này rất quen thuộc? Lạc Lạc rất giống con trước đây."

Anh cúi đầu cười "Trước đây con nói chuyện cũng không nhiều giọng mũi như vậy." Câu nói đầu tiên đã làm cô xù lông. Vẻ mặt cô khi xù lông nhìn rất thú vị, quá trình dỗ cô ấy càng thú vị hơn. Mẹ nói với dì Lê: "Con gái cậu quả là một kho báu." Anh khẽ dựa vào sô pha nhìn cô đỏ bừng mặc, nghĩ, đúng là một kho báu.

Cô bé muốn thi vào học viện mỹ thuật S, muốn anh giúp đỡ phụ đạo vẽ, nhưng một cô bé cứng đầu như vậy, lúc đầu lại còn rõ ràng tỏ vẻ không thích anh. Anh nhận lời xong trực tiếp gọi cho một người bạn sắp trở thành cố vấn tâm lý trẻ em hỏi: "Cậu có biết dỗ trẻ con bằng cách nào không?" Bạn anh đưa ra một lời khuyên chuyên nghiệp: "Dỗ trẻ con cần khích lệ, khích lệ chính là động lực lành mạnh để đứa trẻ trưởng thành. Bọn chúng làm tốt, cậu thưởng cho chúng, ví dụ như một cái phiếu bé ngoan, một viên chocolate, cậu sẽ làm cho bọn chúng có cảm giác mình được khẳng định." Đưa ý kiến xong, bạn anh ở bờ đại dương bên kia cười ha ha: "Nghe nói ở trường cậu một nửa sinh viên đều đoán, hội trưởng hội sinh viên tài hoa hơn người của bọn họ sau khi tạm nghỉ học làm gì, có người nói tiếp nhận sự nghiệp của gia tộc, có người nói đi Nam Cực thám hiểm, có người kỳ quái hơn nói cậu đến Châu Phi theo dân bản xứ đi săn thú, tại sao sự thật lại là cậu về Trung Quốc dạy bọn trẻ con học vẽ? Đúng rồi, cậu dạy đứa bé kia bao nhiêu tuổi? Nếu quá mười hai tuổi thì những gì mình dạy sẽ không có tác dụng đâu." Anh ngẫm lại bộ dáng lúc cô xù lông, ngẫm lại vẻ mặt cô bất đắc dĩ khi nhận quà của anh, ngẫm lại lúc cô nghiêm mặt gọi anh là anh trai, hàm hồ nói: "Cũng không hơn kém nhiều lắm, cách cậu nói chắc là được thôi."

Ngày hôm sau anh lái xe đến cửa hàng mua một gói chocolate lớn. Kỳ thật lúc về nhà anh cũng từng nghĩ qua, có phải là đã đem tuổi của cô bé định vị quá thấp không. Nhưng cũng may, trải qua thực tiễn, phát hiện tuổi tâm lý của cô bé này quả nhiên thấp như vậy, phương pháp đó quả nhiên có kết quả.

Cô bé kêu Lolita này, cô đi theo anh học vẽ, gọi anh là anh trai, anh là thầy của cô. Anh đem cô xem như một đứa bé, giống như bề trên gọi cô là Lạc Lạc, đó là lúc ban đầu.

Anh chưa bao giờ nghĩ mình sẽ yêu một cô gái tuổi thực tế so với mình kém hơn đến sáu tuổi, tuổi tâm lý càng không biết so với mình kém hơn đến bao nhiêu. Kỳ thật cô cũng sớm tròn mười tám tuổi, đã không còn là một cô bé nữa, chỉ là từ đầu anh đã coi cô như thế, sau này cho dù thế nào cũng không thể phủ nhận ý tưởng này.

Anh phát hiện thứ tình cảm khác thường này là ở buổi chiều một ngày tháng sáu, ngày đó ngoài cửa sổ mưa mùa hè rất to, mang đến cảm giác mát lạnh. Đất trời ảm đạm, ánh đèn huỳnh quang chiếu trong phòng vẽ tranh, trên tấm thảm dưới cửa sổ sát đất, anh tùy ý ngồi đọc tờ nhật báo, cô ôm giá vẽ ngồi phác họa tĩnh vật. Trong không gian im lặng đột nhiên vang lên tiếng chuông di động gắt tai, anh ngẩng đầu nhìn, cô vừa cầm di động xông ra ngoài, chiếc giá vẽ phác họa một nửa chân dung Voltaire rung lên, bút rơi lung tung trên mặt đất. Anh nghe được tiếng bước chân cô rầm rầm chạy xuống cầu thang, nghe được cô phanh một tiếng mở cửa dưới lầu, dường như còn nghe được tiếng mưa rơi tầm tã ngoài trời, nhưng rốt cuộc không nghe được giọng cô. Anh quỳ gối dưới đất, chống cằm nhìn ngoài cửa sổ, cách đó không xa trong màn mưa, một cậu bé cao ngất đem ô che cho cô bé quần trắng, không biết nói gì đó, cô bé ôm chầm lấy cậu ta. Cậu ta đẩy cổ bé ta, chỉ đưa một bàn tay lên trán ngăn nước mưa chạy đi. Một chiếc xe tải lớn chạy đến, ánh đèn xe hắt lên gương mặt anh tuấn của cậu bé kia. Hai phút sau, cô bé toàn thân ướt sũng rạo rực xuất hiện trước cửa phòng vẽ tranh, chiếc quần trắng dính sát vào những đường cong cơ thể, có thể nhìn thấy nội y hình con chuột in hoa. Anh không nói không rằng đánh giá lại cô, có lẽ cô đã trưởng thành, có lẽ. Cô phấn chấn lấy ra hai tấm vé: "Anh trai, có muốn đi xem buổi biểu diễn của A Triết không?"

Anh chống cằm nhìn cô: "Người vừa rồi là..."

Cô sửng sốt một giây, đột nhiên đưa tay lau mặt, biểu tình chôn giấu sau cánh tay, đến khi hạ xuống lại là một nụ cười thật rạng rỡ: "Đó là bạn trai em. Anh không biết em có bạn trai sao?"

Tay anh run lên, tờ báo rơi trên mặt đất.

Anh thấy bản thân mình phản ứng không bình thường. Thình lình có một cảm giác trống trải lạ lẫm, đột nhiên cảm giác bức bối hoang đường kéo đến, ngực có cảm giác đau đớn... cũng hoang đường.

Có lẽ bản thân đã thích cô ấy, cô bé xinh đẹp ngây thơ này, cô bướng bỉnh, cô lương thiện, có chút tùy tiện, khi không thường làm nũng với anh. Anh nghĩ mình quả thật thích cô. Nhưng cô mới mười bảy tuổi, còn nhỏ như vậy. Anh giống như một người anh thực sự chiều chuộng cô, chờ cô chậm rãi lớn lên.

Ý tưởng tốt đẹp như vậy, chính là lúc đó ai cũng không ngờ được, trong kế hoạch chờ đợi dài lâu đó, đột nhiên chết đứng giữa chừng.

Bầu trời đêm thành phố C mịt mờ qua làn khói thuốc, Tần Mạc đem bức rèm kéo ra, mông lung đi vào giấc ngủ, hình như lại nghe được bài hát đó, giọng nói cô mềm mại quành quyện bên tai anh: "Cái thở dài ấy giống chiếc chai dập dờn trong đại dương, gặp anh rồi thoáng quên đi, là cơn sóng kinh hoàng nhất cuộc đời em."

(1) http://vietnamese.cri.cn/chinaabc/chapter16/chapter160207.htm

(2) 卞之琳 (1910-2000) quê tỉnh Giang Tô, là nhà thơ, dịch giả Trung Quốc